कञ्चनपुरमा ‘रेकर्ड ब्रेक’ वर्षा, कारण के होला ?

२४ असार, काठमाडौं । सुदूरपश्चिम प्रदेशको कञ्चनपुरमा २४ घण्टाको अवधिमा नेपालको इतिहासकै सबैभन्दा बढी वर्षा रेकर्ड भएको छ ।

जलतथा मौसम विज्ञान विभागका अनुसार कञ्चनपुरको दाेधारास्थित स्वचालित वर्षा मापन केन्द्रमा चौबीस घण्टाको अवधिमा ६२४ मिलिमिटर वर्षा रेकर्ड भएको छ । यो नेपालमा वर्षा मापन थालेयताकै सबैभन्दा धेरै वर्षाको रेकर्ड हो ।

यसअघिसम्म नेपालको सबैभन्दा धेरै वर्षा २०७४ साल भदौ १ गते (१७ अगष्ट २०१७) मा  मकवानपुरको टिस्टुङपालुङमा भएको थियो । विभागको रेकर्ड अनुसार त्यतिबेला ५१६.२ मिलिमिटर वर्षा मापन भएको थियो ।

वरिष्ठ मौसमविद डा. इन्दिरा कँडेलले भनिन्, ‘कञ्चनपुरको दाेधारामा ६२४ मिलिमिटर वर्षा मापन भएको छ । यो रेकर्ड ब्रेकिङ वर्षा हो ।’

दोधारामा यसअघि जल मापन केन्द्र थिएन । दोधारामा २०८० फागुन १२ गतेमात्र स्वचालित स्टेसन जडान गरिएको थियो । त्यसैले अघिल्ला वर्ष त्यहाँ कति वर्षा हुन्थ्यो भन्ने थाहा छैन । त्यसैले अहिलेकै वर्षालाई मौसमविदहरुले ‘रेकर्ड ब्रेकिङ’ मानेका हुन् ।

आइतबार राति करिब ८ बजेदेखि सोमबार बिहान २ बजेसम्मको अवधिमा कञ्चनपुरमा अत्यधिक भारी वर्षा भएको थियो । वर्षाको प्रकृति हेर्दा त्यसलाई ‘क्लाउड ब्रस्ट’ (आरी घोप्टे) वर्षा भन्न सकिने डा. कँडेल बताउँछिन् । ‘वर्षाको प्रकृति र मात्रा हेर्दा कञ्चनपुर जिल्लामा विशेषगरी दोधारा, सुन्दरपुर तथा हनुमाननगर आसपासमा क्लाउड ब्रस्ट वर्षा भएको देखिन्छ । ती स्थानहरुमा ५५० मिलिमिटर भन्दा बढी वर्षा भएको थियो।’ त्यसमध्ये पनि आरी घोप्टे वर्षा राति ९ बजेदेखि झण्डै १२ बजेको बीचमा भएको उनको भनाइ छ ।

कञ्चनपुरमा किन यति धेरै वर्षा भयो ?

वरिष्ठ मौसमविद डा. कँडेलका अनुसार कञ्चनपुरका हनुमाननगर र सुन्दरपुर स्टेसनमा पनि अति भारी वर्षा रेकर्ड भएको छ । हनुमाननगरमा ५७३.६ र सुन्दरपुरमा ५५६.४ मिलिमिटर वर्षा मापन भएको छ ।

हनुमाननगरमा यसअघि २०५७ साल असार १७ गते (१ जुलाई २०००) मा ५०० मिलिमिटर वर्षा भएको रेकर्ड छ ।

२४ घण्टाको अवधिमा २०० मिलिमिटरभन्दा बढी वर्षा भयो भने मौसमविदहरुले ‘अति भारी’ वर्षा भन्दछन् ।

जल तथा मौसम विज्ञान विभागको मौसम पूर्वानुमान महाशाखाले यसअघि नै विशेष बुलेटिन जारी गरेर मनसुन न्यून चापीय रेखा नेपाल नजिक सरेकाले अति भारी वर्षा हुने जानकारी दिएको थियो । पूर्वानुमान अनुसार नै केही दिनदेखि देशभर नै वर्षा भइरहेको छ । गण्डकी, लुम्बिनी र सुदूरपश्चिम प्रदेशमा अति भारी वर्षा भएको छ । पाल्पाको कुमालगाउँमा २४ घण्टामा ४०८.२ मिलिमिटर वर्षा रेकर्ड भएको थियो ।

असार २४बिहान ७बजे
पछिल्लो २४घण्टामा कञ्चनपुरको #दोधारा ५८८, #सुन्दरपुर-४०९ र #हनमाननगर ५५८ मि.मि. बर्षा भएको। बाढी र डुवानको जोखिममा रहनुहुनेहरूको लागि सुरक्षित रहन हिजो राति SMS पठाईएको,बर्षा थप हुने देखिएकाले डुवान भईरहने स्थानमा रहनेहरू दिउँसो सम्म सुरक्षित रहौ@NDRRMA_Nepal pic.twitter.com/cH6DmC0BOE

— Nepal Flood Alert! नेपाल बाढी सूचना! (@DHM_FloodEWS) July 8, 2024

दुई दिनसम्म गण्डकी र लुम्बिनी प्रदेशमा केन्द्रित भएको वर्षा त्यसपछि सुदूरपश्चिम र कर्णालीको तल्लो भूभागमा केन्द्रित भएको थियो । तर कञ्चनपुरमा यति धेरै वर्षा होला भन्ने संकेत महाशाखालाई थिएन ।