बाढीपहिरोपछि फैलिन सक्छ पानीजन्य रोग
प्राकृतिक विपद्का बेला महामारीजन्य रोग निम्तिन सक्छ । त्यसमा पनि संक्रामक रोगको जोखिम बढ्छ । बाढी र पहिरोले संक्रमण बनाउन सक्ने फोहोर बगाएर ल्याउने र ठाउँठाउँमा पानी जम्ने हुनाले डेंगु, मलेरिया जस्ता रोगको जोखिम बढ्न सक्छ ।
त्यसैले बाढीपहिरोपछि बढ्ने रोगको जोखिमबारेमा सचेत भएर सावधानी अपनाएर आफू र आफ्नो परिवारलाई सुरक्षित राख्न सकिन्छ ।
दूषित पानी
दूषित पानीले हैजा, झाडापखाला, टाइफाइड जस्ता रोग फैलाउन सक्छन् ।
अपनाउनुपर्ने सावधानी
– पिउने पानी उमाल्नुहोस् वा पानी शुद्धीकरणका लागि क्लोरिन ट्याब्लेट वा फिल्टरको प्रयोग गर्ने ।
– असुरक्षित, अज्ञात वा बाढी प्रभावित पानीको स्रोतबाट पानी नपिउने ।
– पिउने पानीको कन्टेनरलाई सफा राख्ने, सकेसम्म ढकनीले ढाकेर राख्ने ।
– व्यक्तिगत सरसफाइमा विशेष ध्यान दिने, खाना खानुअघि वा शौचालय प्रयोग गरेपछि साबुन पानीले राम्ररी हात धुने ।
फोहोरको ओभरफ्लो
बाढीपछि फैलिएको फोहोर र ओभरफ्लोले विभिन्न संक्रामक रोग फैलाउन सक्छ, साथै कीरा, माकुरा र फट्याङ्ग्रा लगायत कीटहरुको पनि वृद्धि हुन्छ ।
सावधानी
– फोहोरलाई राम्रोसँग बन्द प्लास्टिकको थैलो वा कन्टेनरमा राखेर नजिकको सुरक्षित स्थानमा फ्याँक्ने ।
– फोहोर व्यवस्थापन गर्दा सधैं पन्जा लगाउने र व्यवस्थापनपछि साबुनले हात राम्ररी धुने ।
– आफ्नो वरिपरिका सार्वजनिक स्थानहरू सफा राख्ने र सामुदायिक सरसफाइ अभियानमा सहभागी हुने ।
ढलको समस्या
जमेको पानी लामखुट्टेको प्रजनन् स्थल बन्न सक्छ, जसले मलेरिया, डेंगु, चिकनगुनिया र जापानीज इन्सेफ्लाइटिस जस्ता रोग फैलाउँछ ।
सावधानी
– घर वरिपरि, छत र बगैंचामा जमेको पानीलाई हटाउने, पानी जमे नजमेको नियमित जाँच गर्ने ।
– लामखुट्टेको टोकाइबाट बच्न लामो बाहुला भएका कपडा लगाउने, घर बाहिर निस्कँदा लामखुट्टे भगाउने मल्हम (रिपेलेन्ट्स) प्रयोग गर्ने ।
– आफ्नो घरका झ्यालढोकामा जालीको प्रयोग गर्ने, साथै सुत्ने बेला झुलको प्रयोग गर्ने ।
– गम्भीर समस्या भएमा स्वास्थ्य सेवा प्रदायकलाई जानकारी गराउने ।
खाद्य सुरक्षा
बाढीले खाद्य पदार्थ दूषित हुनसक्छ, जसले झाडापखाला, फुड पोइजनिङ र पेटसम्बन्धी अन्य संक्रमण निम्त्याउन सक्छ ।
सावधानी
– बिजुली नहुँदा फ्रिजको खाना चार घण्टाभन्दा बढी राख्नु हुँदैन । फ्रिजको खाना निकालेर खानु भन्दा पहिले गन्हाएको छ कि छैन चेक गर्ने ।
– दूषित वा खराब भएको खाना नखाने ।
– डिब्बा बन्द खाना, ड्राई फुड्स वा खराब नहुने खानेकुरालाई प्राथमिकता दिने ।
– कुनै पनि खाद्यवस्तु पकाउनुअघि राम्रोसँग धोएर पकाउने ।
मरेका जनावर
मरेका जनावरहरू बाढीपछिको समयमा ब्याक्टेरिया र भाइरस फैलाउन जिम्मेवार हुन सक्छन् । जसले मानिसमा गम्भीर रोग निम्त्याउन सक्छ ।
सावधानी
– मरेका जनावरहरूलाई सिधै नछुने ।
– व्यवस्थापनका लागि स्थानीय निकाय वा पशु सेवा विभागलाई सम्पर्क गर्ने ।
– मरेका जनावरसँग सम्पर्क भएमा, सुरक्षात्मक उपकरण (पन्जा, मास्क) प्रयोग गर्ने र साबुनले राम्ररी हात धुने ।
वायु प्रदूषण
बाढीपछिको समयमा निर्माणका काम वा सरसफाइका कारण वायु प्रदूषण हुनसक्छ, जसले श्वासप्रश्वासको समस्या, एलर्जी र दमको खतरा बढाउँछ ।
सावधानी
– बाहिर जानु पर्दा मास्क लगाउने
– घरभित्रका ढोका र झ्याल बन्द गरेर धुलो छिर्न नदिने
– नियमित रूपमा सरसफाइ गर्दै घरभित्रको धुलो हटाउने
– अत्यधिक धुलो भएको क्षेत्रमा लामो समयसम्म बस्नबाट जोगिने
मानसिक स्वास्थ्य
बाढीपहिरोपछिको समय शारीरिक मात्र होइन, मानसिक स्वास्थ्यका लागि पनि चुनौतीपूर्ण हुनसक्छ । यसबाट मानिसमा तनाव, चिन्ता र निराशा आउन सक्छ ।
सावधानी
– आफ्नो अनुभव र भावना परिवार वा साथीहरूसँग बाँड्ने
– मानसिक स्वास्थ्य सेवा प्रदायकसँग परामर्श लिने
– ध्यान, योग वा शारीरिक व्यायाम गर्ने
विषालु जीवजन्तुबाट सुरक्षा
बाढीपछि विषालु सर्प वा अन्य जीवजन्तु पनि सुरक्षित स्थान खोज्दै घरमा पस्न सक्छन् । ती जनावरले पनि हानि पुर्याउन सक्छन्, त्यसैले सचेत हुनुपर्छ ।
सावधानी
– बाढी प्रभावित क्षेत्रहरूको अनुगमन गर्ने र सतर्क रहने
– सर्प वा विषालु जीवजन्तु देखिएमा नजिक नजाने, तुरुन्तै स्थानीय निकाय वा पशु सेवा विभागलाई सम्पर्क गर्ने
– सुत्दा खुट्टा र शरीर पूर्ण रूपमा ढाक्ने कपडा लगाउने
सुरक्षित रहने अतिरिक्त उपाय
– बाढीपछि टिटानसको जोखिम हुनसक्छ । त्यसैले यदि कुनै चोट लागेको छ भने स्वास्थ्य संस्था गई टिटानसको खोप लगाउने
– आवश्यक औषधिको उपलब्धताका लागि फार्मेसीसँग सम्पर्क राख्ने र आपूर्तिको बन्दोबस्त गर्ने
– सरसफाइ गर्दा मात्र होइन, बचाउ कार्यमा संलग्न हुँदा पनि सुरक्षात्मक नियम पालना गर्ने ।
– यस समाचारको श्रोत : Online Khabar हो ।