६४ वर्षअघिको नेपाल कस्तो थियो ? (तस्वीरहरु)

१० असोज, काठमाडौं। सन् १९६० देखि १९७५ सम्मको नेपाल कस्तो थियो ? त्यतिखेरका मानिसहरूको रहनसहन, सांस्कृतिक गतिविधि र ऐतिहासिक सम्पदाहरूको स्वरूप कस्तो थियो होला ?

बिहीबारदेखि पाटन दरबार संग्रहालयमा सुरु भएको ‘एन एन्थ्रोपोलोजिस्ट अर्ली ग्लिम्पसेस अफ नेपाल (१९६०–१९७५)” नामक फोटो प्रदर्शनीले यिनै कौतूहल मेटाउँछ। यो प्रदर्शनीले ६४ वर्षअघिको प्राचीन नेपाललाई झल्काउने गरी तस्वीरहरू प्रदर्शनीमा राखिएका छन् ।

प्रदर्शनीमा प्रसिद्ध फ्रान्सेली मानवशास्त्री तथा फोटोग्राफर डा.कोर्निल जेष्टले सन् १९६० देखि १९७५ सम्म खिचेका ९६ भन्दा बढी तस्वीरहरू राखिएका छन् ।

जेष्टले काठमाडौं उपत्यका र डोल्पोमा विशेष अध्ययन र अनुसन्धान गरी त्यहाँको जनजीवनलाई क्यामेरामा कैद गरेका थिए। प्रदर्शनीमा रहेका तस्वीरहरूले पौराणिक नेपालको ऐतिहासिक, सांस्कृतिक र सामाजिक पक्षलाई देखाएको छ ।

प्रदर्शनीको मुख्य आकर्षण काठमाडौं उपत्यकाका तस्वीरहरू हुन्। ती तस्वीरहरूमा ६० वर्षअघिको काठमाडौंको शिल्पकला, वास्तुकला, धार्मिक स्थलहरू र दैनिक जीवनको झल्को पाइन्छ । प्रदर्शनीमा इन्द्र जात्रा जस्ता पर्वहरू, स्वयम्भू, बौद्ध र पशुपतिनाथ मन्दिर जस्ता ऐतिहासिक र धार्मिक सम्पदाहरूको तस्वीरहरू छन्।

त्यसबाहेक, पुरानो काठमाडौंमा गरिने खेतीपाती, त्यतिबेलाका हाटबजार, मानिसहरूको रहनसहनका तस्वीरहरू पनि प्रदर्शनीमा राखिएका छन् ।

प्रदर्शनीमा राखिएका तस्वीरहरूले काठमाडौंको पुरानो जीवनशैलीलाई स्पष्ट रूपमा देखाउँछन्, जहाँ धार्मिक र सांस्कृतिक गतिविधिहरू प्रमुख भूमिकामा थिए । त्यस्तै अहिले मिचिएको ललितानिवासको पुराना तस्वीर राखिएको छ ।

प्रदर्शनीको अर्को प्रमुख भाग डोल्पो क्षेत्रका तस्वीरहरू हुन् । जेष्टले डोल्पोमा ११ महिना बिताएर त्यहाँको भौगोलिक, सांस्कृतिक र सामाजिक पक्षलाई गहिराइबाट अध्ययन गरेका थिए। डोल्पोका हिमाली भेग, त्यहाँका मानिसहरूको रहनसहन, परम्परागत पोशाक र धार्मिक गतिविधिहरूका तस्वीरहरूले प्रदर्शनीलाई थप रोचक बनाएका छन्।

यस प्रदर्शनीमा त्यतिबेलाका स्थानीय व्यावसायिक गतिविधिहरू पनि देख्न सकिन्छ, जसले डोल्पोको सामाजिक र सांस्कृतिक विविधतालाई उजागर गर्छ । खास गरी डोल्पो क्षेत्रका हिमश्रृंखलाको पृष्ठभूमिमा रहेका गुम्बाहरू, याक चराउँदै गरेका स्थानीय बासिन्दा र पारम्परिक पोशाकमा सजिएका महिलाहरूका तस्वीरहरू छन् ।

प्रदर्शनी दुई प्रमुख खण्डमा विभाजन गरिएको छ । पहिलो खण्डमा काठमाडौं उपत्यकाको पुरानो जीवनशैली, सांस्कृतिक सम्पदा र धार्मिक गतिविधिलाई विशेष रूपमा उजागर गरिएको छ भने दोस्रो खण्डमा डोल्पो क्षेत्रको हिमाली जीवनशैली, रहनसहन र सामाजिक संरचनालाई प्रस्तुत गरिएको छ । प्रदर्शनीका तस्वीरहरू अंग्रेजी भाषामा राखिएको छ ।

डा. कोर्निल जेष्टले नेपालमा आफ्नो जीवनको महत्वपूर्ण समय अध्ययन र अनुसन्धानमा बिताएका थिए । वि.स २०१७ मा पहिलो पटक डोल्पो पुगेका जेष्टले त्यहाँको जीवनशैली र संस्कृतिमा गहिरो चासो राखेका थिए। उनले डोल्पोको हिमाली जनजीवनसँगै काठमाडौंको सांस्कृतिक सम्पदालाई पनि क्यामेरामा कैद गरेका थिए ।

पाटन संग्रहालय विकास समितिका कार्यकारी निर्देशक सुरेशमान लाखेले जेष्टका तस्वीरहरूनेपाल इतिहासका जीवन्त दस्तावेजहरू भएको बताए । उनका अनुसार प्रदर्शनी असोज १० गतेदेखि कात्तिक २ गतेसम्म चल्नेछ । प्रदर्शनीमा निःशुल्क प्रवेशको व्यवस्था गरिएको छ ।

हेर्नुहोस् थप तस्वीरहरू : 

– यस समाचारको श्रोत : Online Khabar हो ।